Bánh chưng đen Mường Lò
Bánh chưng đen là món đặc sản mang hương vị Tây Bắc tiếp theo ở Yên Bái mà bạn không nên bỏ lỡ. Bánh chưng đen là món ăn được người dân tộc Thái sáng tạo ra được truyền dạy cho con cháu từ bao đời nay gìn giữ món ăn truyền thống này. Bánh chưng đen thường được người dân Yên Bái thưởng thức vào mỗi dịp tết đến, hương vị của món bánh chưng độc đáo này rất đặc biệt: mùi gạo, mùi than núc nác, hoa cây vừng đen, vị ngọt của gạo...Tất cả tạo nên một hương vị đặc trưng của thiên nhiên Tây Bắc và bàn tay cần cù khéo léo của người dân bản địa. Bánh được đồng bào dân tộc Thái nơi đây làm ra với ý nghĩa thể hiện lòng biết ơn của con cháu đối với cha ông và đất trời. Món bánh chưng đen đặc sản này không thể thiếu trên mâm cỗ cúng tổ tiên, trời đất mỗi khi xuân về của người dân tộc Thái.
Để làm nên một chiếc bánh chưng đen truyền thống, người Thái chọn lựa kỹ càng nguyên liệu: lá dong bánh tẻ, khổ vừa phải, rửa sạch, lau khô. Gạo nếp để gói bánh phải là nếp Tú Lệ thơm ngon, nhân đỗ xanh hoặc đỗ nho nhe đãi sạch vỏ, không lẫn sạn. Thịt lợn ngon nhất là thịt ba chỉ, nhiều mỡ một chút, thái mỏng, ướp với gia vị, hạt tiêu, hành củ.
Nhiều người thắc mắc đều là gạo nếp tại sao bánh chưng này lại có màu đen thì câu trả lời đó là người Thái lấy thân cây núc nác tước vỏ hoặc lấy hoa cây vừng đen để đốt thành than rồi giã thật mịn như bột rồi trộn với gạo nếp, đảo đều cho đến khi gạo quyện với bột than thành màu đen rồi mới đem gói. Gói bánh chưng đen phải gói thủ công đun củi than to để giữ lửa tốt. Một nồi bánh chưng đen phải đun khoảng 6 đến 7 tiếng để chín đều.
Bánh chưng đen phải được gói thủ công. Củi để luộc bánh phải là củi gỗ to, giữ than tốt, khi luộc xếp bánh vào nồi, đậy kín vung. Lúc nồi bánh chưa sôi thì đun to lửa, khi nồi bánh đã sôi giữ lửa đều, đủ nhiệt để bánh chín nhuyễn, chín đều, đun từ 6-7 tiếng. Khi chín vớt ra cho vào chậu nước rửa qua và treo bánh thành từng cặp để cho bánh không bị mốc. Thưởng thức một miếng bánh, cảm nhận được hương vị thật đặc biệt, vị thơm của nếp, vị ngọt, béo của thịt lợn vùng cao, vị ngậy bùi của nhân đỗ xanh, vị là lạ của cây rừng.
Đặc sản trong ẩm thực của người dân Yên Bái không chỉ là lạp xưởng, chè shan tuyết hay thịt trâu gác bếp mà còn là hương vị của những chiếc bánh chưng đen Mường Lò. Ai đã từng thưởng thức chắc hẳn sẽ không thể quên được mùi thơm ngon rất riêng của vùng miền này. Chính vì cảnh sắc, con người và ẩm thực đặc sản đã tạo nên thế mạnh cho Yên Bái để trở thành vùng đất tương lai đầy hứa hẹn của du lịch Việt Nam.
LÊ THÚY HẰNG
