Phát triển công nghiệp Điện ảnh Việt Nam: Cần liên kết đa ngành

 

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh chủ trì phiên họp góp ý kiến cho dự thảo Luật Điện ảnh vào ngày 18.2 tại Hà Nội

Cần chính sách để điện ảnh liên kết các ngành công nghiệp khác

Góp ý cho Dự thảo Luật, Phó Vụ trưởng Vụ Văn hóa - Văn nghệ, Ban Tuyên giáo Trung ương Trần Thị Phương Lan cho rằng, Dự thảo Luật Điện ảnh (sửa đổi) hiện nay đã được tiếp thu tới lần thứ 10, thể hiện sự thận trọng, kỹ lưỡng, thuyết phục và có chất lượng tốt, nội dung bao quát được nhiều vấn đề, cơ bản giải quyết những bất cập, không khả thi hoặc khả thi không cao đã đặt ra trong thực tiễn hoạt động và thực thi các quy định pháp luật hiện hành về điện ảnh cùng những lĩnh vực liên quan. Dự thảo cũng đã quy định rất cụ thể ưu đãi về tín dụng, thuế và đất đai đối với các tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động điện ảnh; nội dung sản xuất phim sử dụng ngân sách nhà nước đã lựa chọn phương án và diễn đạt thuyết phục; quy định rõ quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm của cơ sở điện ảnh phát hành, phổ biến phim…

Tuy nhiên bà Lan cho rằng, ở một số quốc gia, công nghiệp điện ảnh còn phụ trợ cho các ngành công nghiệp khác như du lịch, sản xuất sản phẩm tiêu dùng, sản phẩm chức năng, tạo khuynh hướng thẩm mỹ, quảng bá văn hóa… Vì thế, để phát huy thế mạnh của điện ảnh, Dự thảo Luật Điện ảnh (sửa đổi) lần này cũng cần có những chính sách để ngành điện ảnh liên kết các ngành công nghiệp khác, khuyến khích tổ chức, cá nhân tham gia sản xuất phim thực hiện được mục tiêu liên kết phát triển.

Còn theo đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga, Phó Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hải Dương, Dự thảo Luật lần này có sự chỉnh sửa công phu, chu đáo so với Dự thảo trình Quốc hội ở Kỳ họp thứ 2. Tại Điều 5, quy định chính sách của Nhà nước về phát triển điện ảnh, công nghiệp điện ảnh, Khoản 2 đã liệt kê ra 8 mục nhà nước đầu tư, hỗ trợ - theo bà Nga, các quy định này cần làm rõ mục nào Nhà nước đầu tư và mục nào Nhà nước hỗ trợ, bởi đây là hai khái niệm khác nhau. Bà Nga cũng đề nghị cần quan tâm đến những quy định về chính sách Nhà nước để phát triển điện ảnh: “Trong những năm qua, điện ảnh Việt Nam phát triển chưa được như kỳ vọng có nguyên nhân từ việc các chính sách của Nhà nước chưa tương xứng với vai trò, vị trí và sự phát triển của điện ảnh... Vì thế Ban soạn thảo nên chú ý đến những quy định về hệ thống chính sách của Nhà nước, vì chính sách càng rõ ràng sẽ càng tạo hành lang pháp lý cho điện ảnh phát triển”.

 Để điện ảnh Việt Nam trở thành ngành công nghiệp không khói, cần có cơ chế, chính sách tạo hành lang thông thoáng cho điện ảnh phát triển Ảnh: Tư liệu

Bà Nguyễn Quỳnh Liên, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp luật hình sự - hành chính, Bộ Tư pháp đánh giá, sau khi tiếp thu các ý kiến đóng góp, Dự thảo Luật đã được chỉnh lý một số nội dung rõ ràng, cụ thể hơn. Góp ý kiến về các nội dung, bà Liên cho biết, Điều 6 ghép vào Điều 5 cần có các quy định cụ thể, dành riêng cho việc phát triển công nghiệp điện ảnh, phân chia rõ nội dung nào dành riêng cho việc phát triển công nghiệp Điện ảnh.

Cần xiết chặt quy định về phổ biến, phân loại phim trên không gian mạng

Góp ý cho Dự thảo Luật, nhiều chuyên gia lên tiếng, cần phải xiết chặt quy định về các đối tượng được phổ biến, tự phân loại phim trên không gian mạng. Luật sư Nguyễn Tuấn Linh - Công ty Luật Baker McKenzie Việt Nam cho rằng, theo quy định tại Dự thảo Luật thì ngoài đối tượng là “tổ chức” thì “cá nhân” cũng có thể được phép tự phân loại và phổ biến phim trên mạng. Quy định này có thể dẫn tới cách hiểu: Các cá nhân (người dùng mạng xã hội) cũng có thể tự do phân loại và phổ biến phim trên mạng. Điều đó sẽ dẫn đến rất nhiều rủi ro liên quan đến nội dung, chất lượng phim. Mặt khác, do chưa có cơ chế rõ ràng để xác định danh tính, định danh cá nhân phổ biến phim là người dùng xã hội nên sẽ rất khó khăn trong việc quy trách nhiệm pháp lý nếu xảy ra sự xâm phạm liên quan đến nội dung.

“Có vẻ như các quốc gia trên thế giới hiện chỉ đang hướng tới trao quyền tự phân loại cho bên phổ biến phim là các cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp là chủ sở hữu, vận hành website hay ứng dụng để trực tiếp phổ biến phim. Ấn Độ đặt ra quyền và nghĩa vụ liên quan đến việc tự phân loại nội dung đối với chủ thể là nhà phát hành nội dung trên mạng (Pulisher of Online Curated Content), với nội hàm loại trừ người sử dụng nền tảng; còn Singapore trong đạo luật cũng quy định theo hướng là trao quyền tự phân loại nội dung chỉ đối với các nhà cung cấp dịch vụ OTT, VOD đã được cấp phép, chứ không đề cập đến đối tượng cá nhân là người sử dụng dịch vụ mạng xã hội”, luật sư Linh nêu ví dụ.

Luật sư Nguyễn Tuấn Linh cho rằng cần phải xiết chặt qui định về đối tượng phổ biến, tự phân loại phim trên không gian mạng

Thậm chí, ở một góc độ khác, quy định như hiện tại còn có thể dẫn đến cách hiểu: “Nhà cung cấp dịch vụ trung gian trực tuyến như mạng xã hội” cũng có thể được coi là bên phổ biến phim vì các nền tảng này cho phép người dùng đăng tải các nội dung mang tính chất phim, tác phẩm điện ảnh. Ở góc độ kỹ thuật lập pháp, nếu thiết kế như hiện tại thì các cá nhân phổ biến phim thông qua mạng xã hội cũng sẽ không thể đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật (mà Dự thảo đang quy định) như: Cung cấp công cụ để người sử dụng dịch vụ; thực hiện các biện pháp kỹ thuật cần thiết để cha, mẹ, người giám hộ tự kiểm soát. Các nền tảng trung gian cũng không thể thực hiện nghĩa vụ tự phân loại hay đăng cảnh báo về nội dung do các nền tảng này không phải là người trực tiếp tạo ra nội dung.

“Từ các cách hiểu và tiếp cận như trên dẫn đến rất nhiều khó khăn trong việc vận dụng, thi hành và áp dụng luật trên thực tế. Do đó, đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo cần nghiên cứu cụ thể hơn, nhằm tách bạch các chủ thể được coi là bên phổ biến phim trên mạng. Những chủ thể không nên được coi là bên được quyền tự phân loại và phổ biến phim cũng cần phải được loại trừ rõ trong quy định của Dự thảo Luật”, luật sư Tuấn Linh nêu quan điểm và cho rằng, Dự thảo Luật đã bổ sung rất nhiều công cụ, biện pháp quản lý mới, phù hợp với thực tiễn tốt của quốc tế để củng cố cho cách tiếp cận hậu kiểm đối với phim được phổ biến trên Internet.

Bà Nguyễn Quỳnh Liên, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp luật hình sự - hành chính, Bộ Tư pháp cũng đồng tình với việc hậu kiểm các phim phổ biến trên không gian mạng vì thực tế cho thấy chúng ta không đủ nhân lực và công cụ để có thể kiểm duyệt phim khi chiếu. “Vì thế, với phim chiếu trên không gian mạng nên tiến hành theo hình thức hậu kiểm, tăng cường trách nhiệm của các đơn vị phát hành, phổ biến phim cũng như đánh vào ý thức của người xem, tránh đặt gánh nặng tiền kiểm lên các cơ quan quản lý nhà nước trong thời đại bùng nổ công nghệ thông tin như hiện nay”, bà Liên nhấn mạnh. 

 THU SÂM