Liên kết phát triển du lịch: Vì sao chưa hiệu quả?

 Vịnh Lan Hạ đẹp không kém vịnh Hạ Long

 Vụ việc không những để lại ấn tượng xấu về hình ảnh Hạ Long, Cát Bà trong mắt du khách quốc tế mà còn làm tổn thương đến hình ảnh du lịch Việt Nam. Nhóm 6 du khách người Australia mua tour đi Hạ Long 2 ngày 1 đêm, ngủ đêm trên vịnh của một đại lý lữ hành ở Hà Nội (Spring Travel Agency, 21 Ngõ Huyện, Hoàn Kiếm) nhưng lại được đưa lên tàu Hoàng Phương 16 HP 4686 đi trên vịnh thuộc quần đảo Cát Bà (Hải Phòng) khiến du khách bức xúc, đưa lên facebook, ầm ĩ trên báo chí trong và ngoài nước.

Đây là cái giá phải trả cho việc buông lỏng quản lý, thiếu hợp tác của các địa phương, Sở, ngành các tỉnh, thành: Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh. Nếu không chấn chỉnh ngay thì không phải chỉ có một vụ việc này, những vụ tương tự khác sẽ tiếp tục xảy ra, tiếp tục bị phơi bày và thương hiệu du lịch quốc gia còn bị ảnh hưởng.

Theo báo cáo của huyện Cát Hải, hiện nay trong khu vực quần đảo Cát Bà có tổng số 101 tàu du lịch, trong đó tàu chở khách tham quan là 52 chiếc, tàu lưu trú là 49 chiếc. Từ năm 2016 đến nay Hải Phòng có chủ trương cho phép một số doanh nghiệp, cá nhân đóng mới tàu lưu trú nghỉ đêm vỏ thép, quy mô phòng tương đối lớn và dịch vụ hiện đại. Theo đó, từ giữa năm 2017 đến nay đã có 14 tàu lưu trú được đóng mới đi vào hoạt động, góp phần cải thiện đội tàu, nâng cao chất lượng phục vụ khách. Dự kiến giai đoạn 2019-2021, sẽ có thêm từ 15 đến 18 tàu chở khách tham quan và lưu trú mới.

Mới đây nhất, ngày 23.5 (tức là sau đúng 20 ngày sự việc xảy ra với các du khách Australia), UBND huyện Cát Hải mới vội vàng gửi UBND thành phố Hải Phòng tờ trình về việc Tạm thời bố trí điểm neo đậu và thu tiền dịch vụ tàu du lịch lưu trú qua đêm trên các vịnh thuộc quần đảo Cát Bà. Theo đó, huyện Cát Hải đề xuất tạm thời bố trí 7 điểm neo đậu cho tàu du lịch lưu trú qua đêm và mức tạm thu đối với người lớn và trẻ em từ 100.000- 200.000 đồng/1 đêm; từ 175.000- 350.000 đồng/ 2 đêm; 200.000- 400.000 đồng/ 3 đêm. Có nghĩa là, thời điểm này trở về trước, Hải Phòng không quy định điểm neo đậu.

Hiện nay, Hải Phòng cũng không thu phí lưu đêm của tàu du lịch trên quần đảo Cát Bà mà chỉ thu phí tham quan. Đang có 4 tuyến tham quan trên quần đảo Cát Bà, do Ban Quản lý các vịnh thuộc quần đảo Cát Bà thu phí, gồm: tuyến vịnh Lan Hạ, tuyến vịnh Cát Bà- đảo Cát Ông- chùa Thiên Ứng; tuyến đảo Cát Dứa, tuyến Làng sinh thái xã Việt Hải (giá vé người lớn 30.000 - 40.000 đồng/ lượt, trẻ em 15.000- 20.000 đồng/ lượt). Mức giá mà rất nhiều doanh nghiệp du lịch cho rằng, với vẻ đẹp hoàn mỹ như của Cát Bà, không thua kém di sản thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long thì Hải Phòng đang bán rẻ tài nguyên. Hơn nữa, toàn bộ việc tàu xuất bến, cập bến, quản lý tàu du lịch hoạt động trên các vịnh thuộc quần đảo Cát Bà do lực lượng Biên phòng và Cảng vụ nội địa Cát Hải chịu trách nhiệm. Hiện nay, Hải Phòng chưa có quy chế quản lý hoạt động của phương tiện thuỷ nội địa phục vụ khách du lịch.

 Tàu mang biển kiểm soát Hải Phòng nhưng lại quảng cáo vịnh Hạ Long

Các doanh nghiệp đặt câu hỏi: Trong trường hợp chẳng may có sự cố cháy tàu, chìm tàu, ngộ độc thực phẩm, trộm cướp... thì chủ tàu du lịch và du khách biết kêu ai? Đơn vị nào sẽ giải quyết những việc đó?

Qua kiểm tra, số lượng tàu thuỷ lưu trú qua đêm trên các vịnh của huyện Cát Hải có 52 tàu (con số Đồn Biên phòng Cát Hải đưa ra là 49 tàu), trong đó, của huyện Cát Hải 32 tàu và 20 tàu du lịch của Quảng Ninh; các tàu neo đậu tự do trên các vịnh thuộc quần đảo Cát Bà, đặc biệt là vịnh Lan Hạ và các địa điểm tiếp giáp với vịnh Hạ Long của tỉnh Quảng Ninh. UBND huyện Cát Hải nhận định: “Từ đầu năm 2017 đến nay, đã có 10 doanh nghiệp có văn bản xin chủ trương của UBND thành phố Hải Phòng về việc đầu tư, đóng mới tàu thuỷ lưu trú qua đêm trên các vịnh thuộc quần đảo Cát Bà với số lượng 40 tàu và vẫn còn tiếp tục tăng trong thời gian tới. Do đó, việc quản lý Nhà nước đối với loại hình du lịch này là vấn đề vô cùng cấp thiết hiện nay. Tuy nhiên, do chưa có cơ sở pháp lý để quản lý, thu phí các dịch vụ lưu trú qua đêm dẫn đến công tác quản lý của UBND huyện Cát Hải còn gặp rất nhiều khó khăn, thất thu ngân sách đối với lĩnh vực này là rất lớn”.

Để tăng cường quản lý, đảm bảo an toàn cho khách du lịch, hàng năm UBND thành phố Hải Phòng chỉ đạo các ngành chức năng tổ chức kiểm tra từ 18 đến 25 tàu du lịch chở khách và lưu trú trên các vịnh thuộc quần đảo Cát Bà. Từ năm 2016 đến nay đình chỉ 4 tàu chở khách tham quan và 1 chủ tàu có hành vi ép khách sử dụng dịch vụ; xử phạt vi phạm hành chính với số tiền 25 triệu đồng. Gần đây nhất, Sở Giao thông vận tải Hải Phòng đã thu hồi giấy phép, đình chỉ hoạt động của tàu Hoàng Phương HP4686 sau vụ du khách Australia phản ánh về “chuyến đi kinh dị”. Đồn Biên phòng Cát Bà cũng đã tổ chức kiểm tra đối với 101/101 tàu gồm: 52 tàu chở khách tham quan vịnh và 49 tàu lưu trú nghỉ đêm. Qua kiểm tra cơ quan chức năng đã yêu cầu 22 tàu hoàn thiện một số thủ tục pháp lý như: chứng chỉ nghiệp vụ du lịch của thuyền viên, chứng chỉ PCCC đã hết hạn. Trước đó, trong cuộc họp với UBND thành phố Hải Phòng về việc chấn chỉnh hoạt động của tàu du lịch trên địa bàn thành phố (bao gồm cả tàu ở Cát Bà và Đồ Sơn), đại diện UBND huyện Cát Hải cho biết có 63 tàu (quá nửa số tàu du lịch đang hoạt động ở huyện Cát Hải) bị tạm đình chỉ vì chưa đủ điều kiện. Nếu không có vụ việc đối với du khách Australia, chưa chắc 63 tàu nói trên đã bị đình chỉ hoạt động. Và sẽ có hàng nghìn khách du lịch được chở đi tham quan, ngủ đêm trên quần đảo Cát Bà trên những tàu du lịch không đủ điều kiện mà không bị cơ quan chức năng của Hải Phòng “tuýt còi”.

Lãnh đạo Tổng cục Du lịch sau khi đi thực tế tại Cát Bà và làm việc với huyện Cát Hải cùng cơ quan chức năng thành phố Hải Phòng, đánh giá: “Mặc dù thành phố Hải Phòng đã có nhiều cố gắng trong triển khai các hoạt động du lịch và công tác quản lý phương tiện, nhưng công tác xây dựng và ban hành quy chế quản lý đối với các phương tiện thủy nội địa kinh doanh dịch vụ du lịch hoạt động trên địa bàn còn chậm. Công tác quy hoạch, đầu tư hạ tầng, cơ sở kỹ thuật và dịch vụ tại các điểm neo đậu cho các tàu thủy lưu trú qua đêm trên vịnh chưa được thực hiện. Việc phân định trách nhiệm quản lý tàu tham quan du lịch tại khu vực giáp ranh giữa Hải Phòng và Quảng Ninh chưa thống nhất. Chất lượng nguồn nhân lực phục vụ du lịch, kỹ thuật trên phương tiện du lịch đường thủy và công tác đào tạo chưa đáp ứng điều kiện, yêu cầu thực tế”. 

 THUÝ HÀ